Umuman tapawutlytäjirçilik yşyklandyryşyweöý yşyklandyryşy, görkeziş meýdançasy hökmünde,muzeý yşyklandyrylyşydizaýn we sungat galereýalarynyň meňzeşligi bar.
Meniň pikirimçe, muzeý yşyklandyryş dizaýnynyň özeni eksponatlaryň jikme-jikliklerini we obýektleriň gözelligini has gowy görkezmek we şol bir wagtyň özünde ýagty şöhlelenmäniň eksponatlara zeper ýetmeginden gaça durmakdyr!Esasy üçinyşyklandyryşwe ugur, bular diňe esasy talaplar.
Şeýle-de bolsa, eksponatlaryň jikme-jikliklerini we gözelligini has gowy beýan etmek üçin ýokary derejeliyşyklandyryşreňk bermek gutulgysyz, ýöne munuň netijesinde getirilen ýagtylyk radiasiýasynyň derejesi hem ýokarlandy.Bu gapma-garşylygy nädip çözmelidigi muzeýiň yşyklandyryş dizaýnynyň esasy meselesine öwrüldi.
Şeýlelik bilen, muny nädip etmeli, jemläp aýtsam, aýratyn ünsümize mätäç bolan aşakdaky üç meseläniň bardygyna ynanýaryn:
①.Lightagtylygyň we ýylylygyň şöhlelenmesinden nädip saklanmaly
Eksponatlar, esasanam ýokary intensiwlikde ýagtylyk bilen yşyklandyrylandalampalaryşyklandyrylýar, şol bir wagtyň özünde getiren ýagtylyk radiasiýasyny we ýylylyk radiasiýasyny alarlar.Wagtyň geçmegi bilen kolleksiýa zeper ýetirer.Çözgütler aşakdakylar:
1. Çyra üçin infragyzyl şöhläni ýagtylyk çeşmesinde süzmek we yşyklandyrylan obýektiň ýylylygyny azaltmak üçin lampa üçin infragyzyl linza guruň;
2. Infragyzyl radiasiýa az ýa-da ýok ýagtylyk çeşmesini saýlaň.Mysal üçin,LED lampalarinfragyzyl şöhlelenmäni we az mukdarda ýörite galogeni öz içine almaýarlampalarinfragyzyl süzgüçli aýna bilen hem enjamlaşdyrylandyr.Saýlanyňyzdayşyklandyryş enjamlarymuzeý eksponatlary üçin olara ähmiýet berip bilersiňiz.
②.Lightagtylyk radiasiýasy sebäpli döreýän kolleksiýalaryň garramagynyň öňüni nähili almaly
Aboveokarda agzalanlar infragyzyl şöhläniň kolleksiýa ýetirýän zyýanydyr.Aslynda, kolleksiýa ýagtylyk bilen yşyklandyrylanda, ultramelewşe şöhleleriniň hem zyýany bolýar.Ultramelewşe şöhlelerinden gaça durmagyň usuly, radiasiýany izolirlemek arkaly çözülýän infragyzyl şöhlelenme bilen deňdir weýagtylykÇeşmäni saýlamak:
1. Ultramelewşe şöhlelerini ýagtylyk çeşmesinde süzmek üçin anti-ultramelewşe linzany ýygnaň;
2. UV şöhlelenmesi ýok ýa-da gaty az yşyklandyryjylary saýlaň.
③.Kontrast gözegçiligi arkaly ýagtylygyň zeperini azaltmak
Öň hem aýdyşymyz ýaly, beýikyşyklandyryşözi hem käbir ýygyndylara zyýanly.Esasanam ýagtylyga has duýgur käbir kolleksiýalar üçin öňüni almagy güýçlendirmek zerurdyr.
1. Gerek däl ýygyndylar üçinyşyklandyryş, yşyklandyryşy ýerlikli azaldyp, 50 ~ 150lx aralygynda dolandyryp bileris;
2. highokary yşyklandyryş talaplary bolan käbir ýygyndylar üçin meseläni diňe täsir ediş wagtyny azaltmak, ýagny sergi wagtyny gysgaltmak arkaly çözüp bileris.
Aboveokardakylar, kolleksiýany nukdaýnazardan nädip goramalydygy barada käbir usullar we üns merkezleri baradayşyklandyryş, displeý şkafyna ünsi jemleýär.Muzeýiň umumy yşyklandyryş dizaýny barada aýdylanda bolsa, esasan sergi meýdançasynyň we sergi meýdançasynyň yşyklandyrylyşyny ara alyp maslahatlaşýarys.
①.Muzeýiň yşyklandyryş dizaýnynyň yşyklandyrylyşyny görkeziň
Çeperçilik galereýalary ýaly muzeýler sungat galereýalarydyr.Şonuň üçin eksponatlaryň yşyklandyrylmagy amaly we estetikanyň arasyndaky baglanyşyk bilen iş salyşmaly, tutuş we bölekleriň arasyndaky deňagramlylyga, eksponatlar bilen fonuň arasyndaky reňkdäki deňagramlylyga üns bermeli weyşyklandyryş.
1. Birmeňzeşlik: iň pes yşyklandyryşyň suratyň iň ýokary yşyklandyrylyşyna bolan gatnaşygy 0,7-den pes däl, goşmaça uly suratyň gatnaşygy 0,3-den pes däl;
2. Kontrast: Muzeýde iň möhüm zat eksponatlardyr.Şonuň üçin yşyklandyryş eksponatlary görkezmeli.Eksponatlaryň ýagtylyk derejesine we olaryň fonuna 3: 1 bilen 4: 1 arasynda gözegçilik etmek maslahat berilýär;
3. Wizual uýgunlaşma: Gözleriň ýagtylandyrylan jisime uýgunlaşma derejesi, göz meýdanyndaky ortaça ýagtylyk bilen baglanyşykly.Şonuň üçin muzeýdäki her bir meýdanyň ýagtylyk diapazony çäkli bolmaly we iň ýokary ýagtylygyň iň az ýagtylyga bolan gatnaşygy 4: 1-den geçmeli däldir;
4. Reňk görkezmek: Bu gaty möhüm!Esasanam suratlar, matalar, keramika we beýleki reňkli çeper eserler üçin yşyklandyryşyň reňk derejesi näçe ýokary bolsa, şonça-da gowy.Teoriýa boýunça Ra> 90 ýerliklidir, ýogsam reňkiň ýoýulmagyna sebäp bolmak aňsat;
5. laralpyldawuk: Düşnükli dizaýn, gurnama we düzediş arkaly ýalpyldawuk we ikinji derejeli ýalpyldawuk (şöhlelenýän şöhle hökmünde hem tanalýar) doly gözegçilik etmeli;
6. Çalt yşyklandyryş: Ajaýyp zatlar üçin aksent yşyklandyrylyşy arkaly amala aşyrylýar (elbetde eksponatlar üçin esasan aksent yşyklandyrylyşyna esaslanýar).
②.Muzeý yşyklandyryş dizaýnynyň sergi giňişligi
Muzeý giňişliginiň ýagty gurşawy binagärlik dizaýny, içerki dizaýn we displeý dizaýny bilen utgaşdyrylan görnüşde göz öňünde tutulmalydyr.Şol bir wagtyň özünde, tebigy ýagtylygyň we emeli yşyklandyryşyň utgaşmasyny doly göz öňünde tutup, sergi meýdançasynyň yşyklandyrylmagy diňe bir özüne çekiji kosmos gurşawyny döretmeli däl, eýsem sergä gelýänleriň ünsüni hem ünsden düşürmeli däldir.
Şonuň üçin eksponatlaryň üstündäki yşyklandyryşyň ýapyk kosmos gurşawy üçin amatly yşyklandyryşa gatnaşygy 3: 1.
Muzeý ýapyk yşyklandyryşlara düşünmek we dizaýn etmek kyn.Sxem dizaýny bolsun, yşyklandyryşy saýlamak, gurnamak we düzetmek bolsun, berk talaplar bar.Şonuň üçin muzeý yşyklandyryş dizaýnynyň yşyklandyryş dizaýn kompaniýalaryna gaty ýokary talaplary bar.